Bobbey Suan
KOTA KINABALU: Koporintaan Pisompuruan kosuul no Komontirian Karaja Agayo kiguno popoindalan osikap Projik Pan Borneo id koiyonon poonsokid sawat Sabah sabab no do poingoros ilo’ do longkod pogun Kalimantan-Nusantara.
Puru Dewan Negara (Senator) Datuk Bobbey Suan minoboros, koiyonon ngaawi’ id watas Poonsokid Sawat i koporomut watasa miagal Tawau, Nabawan, Keningau, Tambunan om Tenom kiguno tingkananon om poguluonon kopoindalanan Projik Pan Borneo id kinoiyonon dilo’.
Minoboros isio, iti sabab no do kinoiyonon tongo’ watas dilo’ id doros do Longkod Pogun Pomogunan Indonesia di wagu i pikikiro pohimogonon do ko 17tw Kowalu’ toun diti kopihondot kapamaramaian kinouliton toun kinopomorintaan sondiri Indonesia, i kumoinsan nogi’ pohoroo’ id Nusantara.
“Mantad no do kopomogunaan om kinosimbanon timpu, Projik Talun-alun Agayo Pan Borneo diti mositi’ no do poindalanon mogiandad amu’ mindad kopongohon Fasa 1 om 2, tu’ oinsanan watas dilo’ nopo id Fasa 3 i amu’ tokou oilaan soira’ otimpuunan kopoindalanan dilo’,” ka disio onotk pibahasan Titah Diraja id Dewan Negara, Kuala Lumpur di tadau Kaapat.
Ka disio, Indonesia nopo nga’ songinan kuasai wagu id ponongkoiyonon Asia Kabaatan Kosilahon om nunu-nunu kosimbanon di aantakan kumaa pomogunan dilo’ tantu’ no do kapanahak waya’ di agayo kumaa tongo’ pomogunan id pososorili’ dilo’, kotonggoi no Malaysia.
Ka disio, kosiwatan kinoundolihan diti kiguno rotion miampai osorisid tu’ koundolihon longkod pogun sosonginan kuasa songkoiyonon id Asia Kabaatan Kosilahon dilo’ do tohuri kosili ‘game changer’ kumaa koburuon om kosimbanon geo-pulitik, geo-strategik om geo-ikonomi i aantakan id kinoiyonon diti do tohuri.
Bobbey minoboros, kinoundolihon longkod pogun kuasa songkoiyonon Indonesia, kapanahak waya’ okon nopo ko’ kumaa Malaysia om sabah o kosuul no, nga nogi’ kosili tiintangan kumaa tongo’ kuasa’ ikonomi pomogunan suai miagal Korea Selatan, China om Jipun i solinaid diti po nogi’ popogura’ ikonomi agayo id koiyonon diti.
“Amu’ olimon do koundolihon diti kosili koiyonon om ‘magnet’ wagu kumaa koburuon ikonomi om geopulitik id koiyonon diti i kaagal do ‘Metropolis Dubai’ id Emiriah Arab Bersatu om Metropolis Shenzen id pomogunan China,” ka disio pinoposotol.
Ka disio, miampai ‘sinikal’ okito disio o Koporintaan Pisompuruan kakal amu’ pointopot doid koponoibahan hal koloidon kopoindalanan Projik Pan Borneo id Jajaran Watas Sabah i kapaampai do hal kopogonuan kawagu tana’, kobolingkahangan kuntiriktor om sopiagal dilo’.
“Gisom tadau baino’, kopoindalanan dilo’ odomut kopio om koponinong kotogodon tongo’ momoguno talun-alun id Sabah,” ka disio pinoposotol.
Bobbey insan po minomohulit pongunsuban mooi do Koporintaan Pisompuruan monginsonong Kolinik Kolidasan Watas Nabawan om Walai Pongubatan Watas Nabawan.
Ka disio, Koporintaan Madani maya’ Komontirian Kousinan om Komontirian Kolidasan kiguno misokodung om mindikau mitorungak popoindisan ‘red tape’ montok kopoindalanan karaja’ ngaawi’ koponginsonongan dilo’ do toun diti.
Ka disio, koponginsonongan dilo’ nopo kopihunung di koyuon Nabawan sabaagi Watas Poinponu’ om kopiongoi di kinoinggumuon mogigiyon Watas Nabawan i nokosigampot no do tolu nohopod noribu lobi tulun mogigiyon.
“Miampai kosorokon koburuon kinotimpason ababayan ikonomi i miwolit do longkod pogun wagu Indonesia, Nusantara. Mantad haro Walai Pongubatan Nabawan, tongo’ mogigiyon id Parlimen Pensiangan om watas Parlimen dodoros kikosiwatan kaanu kogogonopan kolidasan di ogonop om i amu’ nuru’ maya’ pamanahan di adalaan kosodu’ kumaa Walai Pongubatan Watas Keningau toi Walai Pongubatan Queen Elizabeth Kakadayan Agayo Kota Kinabalu do mamaramit pongubatan toi pongusapan posusuhut, potilombus dino kopongingkuri tonggungan pabalanjaan tongo’ susumakit i aiso’ kosukupan,” ka disio pinoposotol.
Karait do kaantakan komosikinan adalaan pogun Sabah i kakal akawas ilo’ nopo nga’ inggonom pilipat lobi kasawat ko’ mantad rontob nasional, kosokodung i Bobbey di balajaran TVET kosili iso’ mantad komponen oponsol montok momupus komosikinan adalaan di akawas id walu’ kinoiyonon mosikin kopio id Sabah.
Pinaatag disio turidongon iso’ koyuon koponingkodan komosikinan adalaan di lobi katalang om haro pisokodungan.
Maya’ TVET om Inggisaman Nindopuan Mogigiyon (IPR), tangaanak puru suang walai tinimungan mosikin adalaan onuan setifikit lobi pogulu maya’ Koupisan Koburuon Komilaan toi Institut Pomukobunan om Komoditi Malaysia id kaganaan pomutanaman om pomukobunan tumanud kinoiyonon om kosuulon ginoris topong watas sompoopori.
“Soira’ kopupus pinsingilaan, tongo’ komponi poinggompit koporintaan (GLC), komponi kopopuan poinggompit koporintaan (GLIC) om komponi swasta id suang watas dilo’ kaanu tumilombus maganu tongo’ graduan TVET diti montok kumaraja’ miampai rikoton gaji ponimpuunan bobos osiriba’ RM1,800 gisom RM3,000 sombulan.
“Id timpu di miagal, puru suang walai mosikin adalaan di kogompit id IPR maya’ Projik Pomutanaman Misompuru nga’ kaanu asil dau,” ka disio.






























